วิทยานิพนธ์ (อ.ม.)--จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2555

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีจุดประสงค์เพื่อวิเคราะห์การประกอบสร้าง “ความเป็นลาว” ในวรรณกรรมและสื่อภาพยนตร์ไทยร่วมสมัยและวิเคราะห์บริบททางสังคมและวัฒนธรรมในการนำเสนอภาพแทน “ความเป็นลาว” ในวรรณกรรมและสื่อภาพยนตร์ไทยร่วมสมัยจำนวน 7 เรื่อง ได้แก่ วรรณกรรมเยาวชน 2 เรื่อง คือ ลูกแม่น้ำโขง (2544) และ เพื่อนรักริมโขง (2547) ของ “เข็มชาติ” นวนิยาย 2 เรื่อง คือ สาปภูษา (2550) และ รอยไหม (2550) ของ “พงศกร” กวีนิพนธ์ 1 เรื่อง คือ เขียนแผ่นดินสุวรรณภูมิลาว (2551) ของ เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ และ ภาพยนตร์ 2 เรื่อง คือ สะบายดีหลวงพระบาง (2551) และ ไม่มีคำตอบจากปากเซ (2553) จากการศึกษาพบว่าความหมายของ “ความเป็นลาว” ที่ถูกสร้างขึ้นในวรรณกรรมและสื่อภาพยนตร์ไทยร่วมสมัยมีลักษณะทั้งผสมผสานและย้อนแย้งในตัวเอง คือ ในยุคล่าอาณานิคม “ความเป็นลาว” ที่หมายถึงการโหยหาอดีตของวิถีชีวิตและวัฒนธรรมอันรุ่งเรือง ในยุคหลังสงครามเย็น“ความเป็นลาว” ถูกนำเสนอถึงมิตรภาพอันปราศจากอคติร่วมกับประเทศเพื่อนบ้านอื่นแถบภูมิภาคเอเชียอาคเนย์ และในยุคโลกาภิวัตน์ “ความเป็นลาว” หมายถึงดินแดนแห่งความสุข สำหรับการค้นหาความหมายของชีวิต เพราะเป็นประเทศที่มีวัฒนธรรมอันเก่าแก่และทรงคุณค่า ยังคงความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม วรรณกรรมและสื่อภาพยนตร์ไทยร่วมสมัยทั้ง 7 เรื่องแสดงให้เห็นถึงภาพแทน “ความเป็นลาว” ซึ่งเป็นผลของการประกอบสร้างทางประวัติศาสตร์ (Historical Construct) ที่เลื่อนไหลไปตามบริบททางสังคมและการเมืองระหว่างไทยกับลาวที่ส่งผลต่อการมองคนลาวในสายตาของคนไทย