วิทยานิพนธ์ (วท.ม.)--จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2545

ตรวจวัตถุระเบิดโดยการวัดรังสีพรอมต์แกมมาจากปฏิกิริยาการจับนิวตรอน ของไนโตรเจนพลังงาน 10.829 MeV ซึ่งใช้ 238Pu/Be ความแรง 5 คูรี (185 กิกะเบคเคอเรล) และ 241Am/Be ความแรง 3 คูรี (111 กิกะเบคเคอเรล) เป็นต้นกำเนิดรังสีนิวตรอน โดยวางอยู่ในถังน้ำที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 1.2 เมตร สูง 1.2 เมตร ซึ่งต้นกำเนิดรังสีนิวตรอนอยู่ลึกลงไปจากปลายเปิดด้านบน ของท่อนำนิวตรอนเท่ากับ 56 ซม. ท่อนำนิวตรอนขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 21 ซม. ยาว 56 ซม. ทำหน้าที่ในการบังคับลำเทอร์มัลนิวตรอนไปยังตำแหน่งที่วางกล่องตัวอย่าง โดยมีหัววัดรังสีแกมมาแบบโซเดียมไอโอไดด์(แทลเลียม) ขนาด 5"x5" จำนวน 2 ชุด วางอยู่ด้านข้างของกล่องตัวอย่างทั้งสองด้านโดยหันหน้าหัววัดเข้าหากัน เพื่อตรวจวัดรังสีพรอมต์แกมมาจากไนโตรเจนพลังงาน 10.829 MeV การทดลองในช่วงแรกได้ใช้ตัวอย่างที่มีไนโตรเจนสูง ได้แก่ ยูเรียปริมาณ 670-1000 กรัม และการทดลองในช่วงหลังได้ใช้วัตถุระเบิดชนิด TNT ปริมาณ 480 กรัม และ C-4 ปริมาณ 315 กรัม ซึ่งบรรจุอยู่ในกล่องพัสดุไปรษณีย์ จากผลการทดลองพบว่าสามารถเห็นพีคของรังสีแกมมาพลังงาน 10.829 MeV ได้อย่างชัดเจนภายในเวลาประมาณ 500 วินาที เมื่อใช้เพียงหัววัดเดียว และใช้เวลาประมาณ 250 วินาที เมื่อใช้ทั้งสองหัววัดรวมกัน ซึ่งอาจสรุปได้ว่าระบบนี้เหมาะสำหรับใช้ในการตรวจสอบวัตถุระเบิดได้ดี ในสถานที่เฉพาะแต่ไม่เหมาะสำหรับใช้ในภาคสนาม การเพิ่มความไวในการตรวจวัดยังสามารถทำได้ โดยการเพิ่มความแรงของต้นกำเนิดรังสีนิวตรอนและการใช้หัววัดรังสีแกมมาหลายชุด