วิทยานิพนธ์ (วศ.ม.)--จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2546

ศึกษาคุณสมบัติการรับรู้ของตัวแปรเชิงสัมผัสสำหรับแผนที่ภาพนูน รวมถึงการออกแบบสัญลักษณ์ที่เหมาะสมสำหรับแผนที่ภาพนูน อันจะเป็นประโยชน์ในการออกแบบและสร้างแผนที่สำหรับคนตาบอด เรื่องที่ศึกษาในงานวิจัยนี้ครอบคลุมถึงการหาความสัมพันธ์ ระหว่างตัวแปรเชิงสัมผัสกับระดับการรับรู้ การหามิติที่เล็กที่สุดของสัญลักษณ์ภาพนูนที่สามารถใช้งานได้ และขนาดที่เหมาะสมในการใช้งานจริง และการหาจำนวนทิศทางการหันเหของสัญลักษณ์ภาพนูน ที่คนตาบอดสามารถแยกแยะความแตกต่างได้ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงสำรวจ โดยการทดลองและสัมภาษณ์คนตาบอดจำนวนหนึ่ง เครื่องมือหลักที่ใช้ในการทดลองเป็นสัญลักษณ์แผนที่ภาพนูน ซึ่งได้จากกระบวนการผลิตชนิดสเวล เปเปอร์ ผลการศึกษาพบว่า การรับรู้ของคนตาบอด จากการสัมผัสสัญลักษณ์แผนที่ภาพนูนต่อตัวแปรตำแหน่ง ทิศทาง ลวดลาย และขนาด มีผลคล้ายคลึงกับการรับรู้ของคนตาดี ที่ใช้สายตามองดูแผนที่สำหรับคนตาปกติ ส่วนที่แตกต่างกันคือตัวแปรรูปร่างและความเข้มอ่อน ซึ่งคนตาบอดสามารถรับรู้ได้ถึงระดับที่สามารถแยกแยะคัดสรรได้ดีถึงดีมาก ในส่วนของการศึกษาเรื่องมิติของสัญลักษณ์แผนที่ภาพนูนของคนตาบอด ได้ผลลัพธ์เป็นตัวเลขของมิติที่เล็กที่สุด และที่เหมาะสมในการใช้งานจริง ผลจากการศึกษาในครั้งนี้ทำให้เราได้กฎเกณฑ์พื้นฐาน ในการออกแบบสัญลักษณ์แผนที่ภาพนูน อันจะเป็นประโยชน์ในการทำแผนที่สำหรับคนตาบอดให้ได้ผลดีต่อไป