วิทยานิพนธ์ (วท.ม.)--จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2547

ที่มาของงานวิจัย: ภาวะไขมันเอชดีแอลในเลือดสูงอาจเกิดจากสาเหตุทางด้านกรรมพันธุ์และสิ่งแวดล้อม ในประเทศญี่ปุ่นภาวะไขมันเอชดีแอลในเลือดสูงมักจะเกิดจากความผิดปกติของยีนซึ่งทำหน้าที่สร้างเอนไซม์ คอเลสเตอริลเอสเทอร์ ทรานสเฟอร์ โปรตีน (เอนไซม์ซีอีทีพี) ทำให้มีระดับของเอนไซม์ชนิดนี้ในเลือดลดต่ำลง ส่วนสาเหตุและความชุกของภาวะไขมันเอชดีแอลในเลือดสูงที่เกิดจากการพร่องเอนไซม์ชนิดนี้ในชนชาติอื่นยังไม่เป็นที่ทราบกันดี วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาการทำงานของเอนไซม์ซีอีทีพีและความชุกของการพร่องเอนไซม์ซีอีทีพีในคนไทยซึ่งมีไขมันในเลือดชนิดเอชดีแอลสูงมาก วิธีการดำเนินการ: ผู้ที่มีระดับไขมันเอชดีแอลในเลือดสูงมากกว่าหรือเท่ากับ 100 มก./ดล. ที่มาตรวจในแผนกผู้ป่วยนอก รพ.จุฬาลงกรณ์ จำนวนทั้งสิ้น 38 คน รวมทั้งกลุ่มควบคุมซึ่งมีอายุและเพศใกล้เคียงกันแต่มีระดับไขมันเอชดีแอลในเลือดน้อยกว่า 100 มก./ดล.ในจำนวนที่เท่ากันเป็นกลุ่มประชากรที่ศึกษา โดยตัดผู้ที่มีระดับไขมันเอชดีแอลในเลือดสูงที่เกิดจากเหตุอื่นๆ ออกไป ผู้ร่วมวิจัยทุกรายจะได้รับการซักประวัติ ตรวจร่างกาย และตรวจวัดระดับปฏิกิริยาของเอนไซม์ซีอีทีฟีในเลือดโดยใช้วิธีฟลูออร์เรสเซ็นต์เทคนิค ผลการศึกษา: ผู้ร่วมวิจัยที่มีระดับไขมันเอชดีแอลในเลือดสูงมากกว่าหรือเท่ากับ 100 มก./ดล. เป็นเพศหญิง 37 คน อายุเฉลี่ยเท่ากับ 56+-2 ปี ตรวจพบ corneal arcus 11 คนเทียบกับ 6 คนในกลุ่มควบคุมซึ่งไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ พบมีประวัติของโรคเส้นเลือดสมองตีบกลุ่มละ 1 คน ส่วนผลระดับไขมันในเลือดพบว่าในกลุ่มที่มีระดับไขมันเอชดีแอลในเลือดสูงกว่าหรือเท่ากับ 100 มก./ดล. พบมีระดับไขมันคอเลสเตอรอลและเอชดีแอลเฉลี่ยสูงกว่า (คอเลสเตอรอล 256+-6 เทียบกับ 234+-6 มก./ดล.: p<0.05 และเอชดีแอล 117+-3 เทียบกับ 64+-3 มก./ดล.: p<0.001) แต่มีระดับไขมันไตรกลีเซอไรด์เฉลี่ยที่ต่ำกว่าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (73+-6 เทียบกับ 137+-13 มก./ดล.: p<0.001) และระดับปฏิกิริยาของเอนไซม์ซีอีทีพีในกลุ่มนี้ก็พบว่ามีค่าต่ำกว่าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเช่นกัน (34.1+-3.9 เทียบกับ 43.7+-2.6 พิโคโมล/ไมโครลิตร/ชม.: p<0.05) ซึ่งเมื่อตัดด้วยเกณฑ์ที่ต่ำกว่า 75% ของค่าเฉลี่ยระดับปฏิกิริยาเอนไซม์ซีอีทีพีในกลุ่มควบคุมพบว่าเป็นผู้ซึ่งถือว่าพร่องเอนไซม์ซีอีทีพีจำนวน 20 คน (53%) โดยมีค่าระดับปฏิกิริยาของเอนไซม์ซีอีทีพีที่ต่ำจนตรวจไม่ได้ถึง 3 คน พบว่าระดับปฏิกิริยาของเอนไซม์ซีอีทีพีมีความสัมพันธ์ผกผันกับระดับไขมันเอชดีแอล นอกจากนั้นยังพบว่าระดับไขมันเอชดีแอลยังผกผันกับระดับไขมันไตรกลีเซอไรด์อีกด้วย สรุป: ภาวะไขมันเอชดีแอลในเลือดสูงที่พบในคนไทย ส่วนใหญ่มักเป็นเพศหญิง และประมาณครึ่งหนึ่งเกี่ยวข้องกับการพร่องเอนไซม์ซีอีทีพี