วิทยานิพนธ์ (วท.ม.)--จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2547

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาเปรียบเทียบลักษณะพยาธิสภาพของตับในผู้ป่วยตับอักเสบเรื้อรังจากเชื้อไวรัสบีที่มีระดับเอนไซม์เอแอลที เพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อยและเพิ่มขึ้นมากกว่า 2 เท่าของค่าปกติ และศึกษาหาปัจจัยที่สัมพันธ์กับความรุนแรงของพยาธิสภาพของตับ ระเบียบการวิจัย : ทำการศึกษาในผู้ป่วยตับอักเสบเรื้อรังจากเชื้อไวรัสบีที่มารับการตรวจที่โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ โดยแบ่งผู้ป่วยเป็น 2 กลุ่มตามระดับเอนไซม์เอแอลที คือกลุ่มที่ระดับเอนไซม์เอแอลทีเพิ่มขึ้น 1-2 เท่าและเพิ่มขึ้นมากกว่า 2 เท่าของค่าปกติ ตรวจพยาธิสภาพของตับ โดยอ่านผลในระบบ Knodell histologic activity index (HAI score) เปรียบเทียบลักษณะพยาธิสภาพของตับในผู้ป่วยทั้ง 2 กลุ่มและประเมินว่ามีปัจจัยใดบ้างที่สัมพันธ์กับความรุนแรงของพยาธิสภาพของตับ ผลการวิจัย : ผู้ป่วยทั้งหมด 104 คน แบ่งเป็นกลุ่มที่มีระดับเอนไซม์เอแอลทีเพิ่มขึ้น1-2 เท่าของค่าปกติ 35 คน และกลุ่มที่ระดับเอนไซม์เอแอลทีเพิ่มขึ้นมากกว่า 2 เท่าของค่าปกติ 69 คน ค่าเฉลี่ยของระดับเอนไซม์เอแอลทีเท่ากับ 1.5 และ 4.5 เท่าของค่าปกติตามลำดับ จากการศึกษาพบว่าในกลุ่มที่มีระดับเอนไซม์เอแอลทีเพิ่มขึ้น1-2 เท่าของค่าปกติมีค่าเฉลี่ยของ necroinflammatory score เท่ากับ 4.26(+-2.17) และ fibrotic scoreเท่ากับ 1.71(+-1.38) เทียบกับ 4.58(+- 2.26) และ1.51(+-1.16)ในกลุ่มที่มีระดับเอนไซม์เอแอลทีเพิ่มขึ้นมากกว่า 2 เท่าของค่าปกติ ซึ่งพบว่าไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และไม่พบว่ามีปัจจัยใดที่สัมพันธ์กับความรุนแรงของ necroinflammation แต่พบว่าในกลุ่มที่พบ fibrosis ในระดับปานกลางถึงรุนแรง มีระดับ Alpha-fetoprotein ในเลือดสูงกว่ากลุ่มที่ไม่พบหรือพบ fibrosis เพียงเล็กน้อย อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ สรุป : ไม่พบความแตกต่างของลักษณะพยาธิสภาพของตับในผู้ป่วยที่มีระดับเอนไซม์เอแอลทีเพิ่มขึ้นเพียงเล็กน้อยและเพิ่มขึ้นมากกว่า 2 เท่าของค่าปกติ ดังนั้นการพิจารณาระดับเอนไซม์เอแอลทีเพียงอย่างเดียวไม่สามารถใช้ทำนายความรุนแรงของพยาธิสภาพของตับได้ และไม่พบว่ามีปัจจัยใดที่สัมพันธ์กับความรุนแรงของ necroinflammation แต่พบว่าระดับ Alpha-fetoprotein ในเลือดสัมพันธ์กับการพบ fibrosis ในระดับปานกลางถึงรุนแรง