การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเปรียบเทียบความร่วมมือในการรักษา ของผู้ติดเชื้อเอ็ชไอวีที่ได้รับการรักษาด้วยยาต้านไวรัส ก่อนและหลังได้รับโปรแกรมการจัดการกับอาการ และศึกษาเปรียบเทียบความร่วมมือในการรักษา ของผู้ติดเชื้อเอ็ชไอวีที่ได้รับการรักษาด้วยยาต้านไวรัส ระหว่างกลุ่มที่รับโปรแกรมการจัดการกับอาการ และกลุ่มที่ได้รับการพยาบาลตามปกติ กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ติดเชื้อเอ็ชไอวีที่ได้รับการรักษาด้วยยาต้านไวรัสแผนกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ระหว่างเดือนธันวาคม 2548 ถึง เดือนมีนาคม 2549จำนวน 40 คน โดยการเลือกกลุ่มตัวอย่างตามคุณสมบัติที่กำหนด โดยแบ่งเป็นกลุ่มทดลอง และกลุ่มควบคุมอย่างละ 20 คน โดยกำหนดให้มีความคล้ายคลึงกันในเรื่องของ อายุ การได้รับยาต้านไวรัสจากโครงการ/นอกโครงการ ระยะเวลาที่ได้รับการรักษาด้วยยาต้านไวรัส และปัจจัยด้านการได้รับยาต้านไวรัสสูตรเดียวกัน เครื่องมือที่ใช้ในการทดลองคือ โปรแกรมการจัดการกับอากาที่ผู้วิจัยพัฒนาขึ้นตามแนวคิดการจัดการกับอาการของ Dodd et al. (2001) เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลได้แก่ แบบสัมภาษณ์ข้อมูลส่วนบุคคลของผู้ป่วย และแบบประเมินความร่วมมือในการรักษาซึ่งในการศึกษาครั้งนี้แบ่งการประเมินออกเป็น 4 ด้าน ได้แก่ ด้านความต่อเนื่องสม่ำเสมอในการใช้ยาด้านการรับประทานยาได้ถูกเวลา ด้านการรับประทานยาได้ถูกชนิดถูกขนาด และด้านการปฏิบัติตนสอดคล้องกับแผนการรักษา สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติทดสอบที ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้ 1. กลุ่มทดลอง มีความร่วมมือในการรักษา ด้านความต่อเนื่องสม่ำเสมอในการใช้ยา ด้านการรับประทานยาได้ถูกเวลา และด้านการปฏิบัติตนสอดคล้องกับแผนการรักษา หลังได้รับโปรแกรมการจัดการอาการ สูงกว่าก่อนได้รับโปรแกรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 แต่ความร่วมมือในการรักษา ด้านการรับประทานยาได้ถูกชนิด และถูกขนาด พบว่าไม่มีความแตกต่างกัน 2. กลุ่มทดลองมีความร่วมมือในการรักษา ด้านความต่อเนื่องสม่ำเสมอในการใช้ยา ด้านการรับประทานยาได้ถูกเวลา และด้านการปฏิบัติตนสอดคล้องกับแผนการรักษา หลังได้รับโปรแกรมการจัดการอาการสูงกว่า กลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 แต่ความร่วมมือในการรักษา ด้านการรับประทานยาได้ถูกชนิดและถูกขนาด ของทั้งกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม พบว่าไม่มีความแตกต่างกัน ดังนั้น โปรแกรมการจัดการอาการ สามารถเพิ่มความร่วมมือในการรักษา ด้านความต่อเนื่องสม่ำเสมอในการใช้ยา ด้านการรับประทานยาได้ถูกเวลา และด้านการปฏิบัติตนสอดคล้องกับแผนการรักษาในผู้ติดเชื้อเอ็ชไอวีที่ได้รับยาต้านไวรัสได้