วิทยานิพนธ์ (ค.ม.)--จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2544

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษาการดำเนินงานและปัญหาการพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นกลุ่มวิชาสังคมศึกษา ระดับมัธยมศึกษา ตัวอย่างประชากรเป็นหัวหน้าหมวดวิชาสังคมศึกษา 208 คน ที่ตอบแบบสอบถาม และสัมภาษณ์ครูสังคมศึกษา 3 คน ที่ได้จัดทำคำอธิบายหรือรายวิชาเพิ่มเติม เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถามและแบบสัมภาษณ์วิเคราะห์ข้อมูลโดยการแจกแจงความถี่และคำนวณหาค่าร้อยละ ผลการวิจัยสรุปได้ดังนี้ 1. การดำเนินงานพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นกลุ่มวิชาสังคมศึกษา ทั้ง 5 ลักษณะ 1.1 การดำเนินงานพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นกลุ่มวิชาสังคมศึกษาในด้านโครงสร้างหลักสูตรสังคมศึกษาด้านทรัพยากรบุคคล และด้านการศึกษาข้อมูลของท้องถิ่น ปรากฏว่า ครูสังคมศึกษาส่วนใหญ่มีการดำเนินงานที่เหมือนกัน โดยได้พัฒนาหลักสูตรสังคมศึกษาในรายวิชาท้องถิ่นของเรา นำทรัพยากรครูสังคมศึกษามาร่วมดำเนินงาน และได้ศึกษาเรื่องภูมิปัญญาท้องถิ่น โดยใช้วิธีการสัมภาษณ์ การพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นที่ดำเนินงานมากที่สุด คือ ปรับกิจกรรมการเรียนการสอนหรือกิจกรรมเสริม และที่ดำเนินงานน้อยที่สุด คือ การจัดทำคำอธิบายหรือรายวิชาเพิ่มเติม 1.2 การดำเนินงานพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นกลุ่มวิชาสังคมศึกษามีรายละเอียดในแต่ละลักษณะ คือ (ก) การปรับกิจกรรมการเรียนการสอนหรือกิจกรรมเสริม มีการทำแผนการเรียนการสอนให้มีกิจกรรมที่สอดคล้องกับท้องถิ่น โดยกำหนดวัตถุประสงค์ให้ผู้เรียนเกิดความรักความผูกพันในท้องถิ่น จัดกระบวนการเรียนรู้แบบบูรณาการ และจัดกิจกรรมการศึกษาดูงานในแหล่งวิทยาการท้องถิ่น (ข) การปรับรายละเอียดของเนื้อหาสาระ กำหนดวัตถุประสงค์ให้ผู้เรียนเห็นความสำคัญของภูมิปัญญาท้องถิ่น โดยปรับรายละเอียดของเนื้อหาในเรื่องศิลปะพื้นบ้านและภูมิปัญญาท้องถิ่น (ค) การปรับปรุงหรือเลือกใช้สื่อการเรียนการสอนให้เหมาะสม มีการสำรวจรวบรวมเอกสารและหนังสือที่เกี่ยวกับสื่อการเรียนการสอน ได้กำหนดเกณฑ์ในการปรับสื่อให้สอดคล้องกับจุดประสงค์ และได้ปรับสื่อในรูปของใบงานเรื่องที่เกี่ยวกับท้องถิ่น (ง) การจัดทำสื่อการเรียนการสอนขึ้นใหม่ ได้กำหนดเกณฑ์ในการจัดทำสื่อให้สอดคล้องกับจุดประสงค์ และได้จัดทำสื่อในรูปของหนังสืออ่านเพิ่มเติมในเรื่องที่เกี่ยวกับท้องถิ่น (จ) การจัดทำคำอธิบายหรือรายวิชาเพิ่มเติมขึ้นใหม่ มีการจัดทำรายวิชาใหม่ คือ รายวิชาวัฒนธรรมท้องถิ่นเมืองเชียงใหม่และรายวิชาอิสลามศึกษา 6 รายวิชา มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ตระหนักเห็นความสำคัญและสอดคล้องเหมาะสมกับความต้องการของท้องถิ่น 2. ปัญหาการพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่นกลุ่มวิชาสังคมศึกษา ครูสังคมศึกษาส่วนใหญ่มีปัญหาในเรื่องการขาดความรู้ความเข้าใจ และประสบการณ์ในการพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่น ขาดงบประมาณ ขาดผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาหลักสูตร และครูสังคมศึกษาไม่มีเวลาในการดำเนินงานเพราะมีภาระงานสอนมาก