วิทยานิพนธ์ (อ.ม.)--จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2522

จุดมุ่งหมายในการวิจัยครั้งนี้เพื่อศึกษาแนวความคิดเรื่องโลกในปรัชญาอินเดียสายอาสติกะว่า มีทรรศนะเกี่ยวกับเรื่องนี้อย่างไรบ้าง มีความสัมพันธ์กับเรื่องอื่นๆ มากน้อยแค่ไหน มีวิธีการพิสูจน์ความมีอยู่ของโลกได้อย่างไร และสามารถพิสูจน์หรือยืนยันได้จริงหรือไม่ ผลของการวิจัยนี้ทำให้ทราบว่า แนวความคิดเรื่องโลกในปรัชญาอินเดียสายอาสติกะนั้นเชื่อว่า โลกเป็นสิ่งที่มีอยู่จริง มีการสร้างขึ้น ดำรงอยู่ และเสื่อมสลายไปแต่แนวความคิดตลอดจนวิธีการศึกษาหาความจริงหรือพิสูจน์ในเรื่องนี้นั้นแตกต่างกันไป ตามทรรศนะของแต่ละระบบ และอีกประการหนึ่งพบว่า แนวความคิดเรื่องโลกในปรัชญาอินเดียสายอาสติกะนั้น นับได้ว่าเป็นแนวความคิดพื้นฐานนำไปสู่แนวความคิดเรื่องอื่นๆ ด้วย ทั้งนี้เพราะปรัชญาสานอาสติกะทุกระบบกล่าวถึงเรื่องนี้ในแง่ของอภิปรัชญา ซึ่งมีความสัมพันธ์กับเรื่องอื่นๆ ด้วย เช่นเรื่องพรหมันหรืออาตมัน เรื่องชีวาตมัน และเรื่องพระเจ้า เป็นต้น ดังนั้น การได้ศึกษาวิจัยแนวความคิดเรื่องโลกในปรัชญาอินเดียสายอาสติกะ ก็ย่อมได้ศึกษาแนวความคิดเรื่องอื่นๆ ที่มีความสัมพันธ์กับเรื่องนี้ไปด้วย จากการวิจัยนี้พอสรุปได้ว่า แนวความเรื่องโลกในปรัชญาอินเดียสายอาสติกะแยกได้เป็น 3 กลุ่มคือ กลุ่มแรกอธิบายแนวความคิดเรื่องโลกในแง่สัจจนิยมเชิงพหุภาพ ( pluralistic realism ) ได้แก่ระบบปรัชญาณยายะ ไวเศษิกะ และมีมาสา กลุ่มที่สองอธิบายแนวความคิดเรื่องโลกในแง่ทวินิยมเชิงสัจจภาพ ( realistiodualian ) ได้แก่ระบบปรัชญาสางขยะ และโยคะ กลุ่มสุดท้ายได้แก่ปรัชญาวทานตะแบ่งออกเป็นสายใหญ่ 2 สาย คือ อไทวตะและวิศิษฏาไทวตะ ปรัชญาอไทวตะเวทานตะอธิบายโลกไปในแง่เอกนิยม เทวนิยม ส่วนวิศิษฏาไทวตะเวทานจะอธิบายไปในแง่สัจจนิยมเชิงสรรพเทวนิยม ถึงแม้ว่าแต่ละระบบจะอธิบายแนวความคิดในเรื่องนี้แตกต่างกันออกไป แต่ก็มีแนวความคิดร่วมกันอยู่คือ ต่างก็เชื่อเรื่องการสร้าง และการทำลายโลกเป็นครั้งคราว ยกเว้นปรัชญามีมามสาและเชื่อว่า โลกภายนอกเป็นสิ่งที่มีอยู่จริงซึ่งสามารถพิสูจน์ได้ แม้ว่าบางระบบจะถือว่าไม่มีอยู่จริงอย่างอันติมาก็ตาม และแนวความคิดเรื่องโลกสรุปได้ว่า เป็นแนวความคิดพื้นฐานนำไปสู่แนวความคิดเรื่องอื่นๆอีกด้วย ทั้งนี้เพราะปรัชญาสายอาสติกะทุกระบบกล่าวถึงเรื่องโลก และความสัมพันธ์ระหว่างโลกกับสิ่งต่างๆ ข้อเสนอแนะในการวิจัยต่อจากนี้คือ อาจศึกษาเรื่องความติดข้องและความหลุดพ้นในปรัชญาสายอาสติกะว่า มีทรรศนะอย่างไร มีปัญหาอย่างไรบ้าง และมีความสัมพันธ์กับแนวความคิดเรื่องโลกและสิ่งต่างๆ มากน้อยแค่ไหน ซึ่งจะทำให้เราเข้าใจปัญหาต่างๆ ในปรัชญาทั้ง 6 ระบบของอินเดียยิ่งขึ้น