ประเทศไทยมีพื้นที่ทำนาหลายลักษณะ ในพื้นที่ชลประทำนภำคกลำงมีกำรทำนาต่อเนื่องพื้นที่อำศัย น้ำฝน เป็นพื้นที่นำส่วนใหญ่ของประเทศ และอยู่ในภำคตะวันออกเฉียงเหนือ ส่วนภำคใต้มีพื้นที่ปลูกข้ำว ไม่มำกนัก แต่มีทั้งนำชลประทำนและนำน้ ำฝน กำรศึกษำเทคโนโลยีกำรผลิตที่เหมำะสมในพื้นที่ปลูกข้ำว ที่สำคัญ ดำเนินกำร พ.ศ. 2554-2556 โดยในพื้นที่ชลประทำนภำคกลำง ศึกษาระบบการทำนา 2 ครั้งต่อปี และ 3 ครั้ง/ปี ในนำเกษตรกรอ ำเภอล ำลูกกำ จังหวัดปทุมธำนี และแปลงนำทดลองที่ศูนย์วิจัยข้ำวปทุมธำนี จังหวัดปทุมธำนี ด้วยกำรใช้ข้ำวพันธุ์เดียวตลอดปี หรือเปลี่ยนพันธุ์ข้ำวทุกฤดู และ เปลี่ยนพันธุ์ข้ำวทุกฤดูโดยมี ข้ำวอำยุสั้นร่วมระบบ พบว่ำ ระบบกำรปลูกข้ำว 2 ครั้ง/ปีให้ผลผลิตและรำยได้รวมต่อปีต่ ำกว่ำระบบกำรปลูก 3 ครั้ง/ปี แต่ให้ก ำไรรวมต่อปีสูงกว่ำระบบกำรปลูก 3 ครั้ง/ปี ไม่ว่ำจะใช้ข้ำวพันธุ์เดียวกันตลอดปี หรือมีกำร เปลี่ยนพันธุ์ข้ำวทุกฤดูหรือแม้แต่มีกำรใช้ข้ำวอำยุสั้นร่วมระบบ ส ำหรับพื้นที่นำลุ่มทุ่งสัมฤทธิ์ ในภำคตะวันออกเฉียงเหนือ มีปัญหำดินเค็ม และน้ ำท่วมในฤดูปลูกข้ำว กำรเพิ่มประสิทธิภำพกำรผลิตข้ำวในพื้นที่นี้ ด้วยกำรจ ำแนกพื้นที่ ศึกษำพันธุ์และเทคโนโลยีกำรผลิตข้ำว ที่เหมำะสม พบว่ำข้ำวพันธุ์พิษณุโลก 3 ให้ผลผลิตสูง ไม่แตกต่ำงจำกพันธุ์ขำวปำกหม้อ148 กข45 และ ขำวดอกมะลิ 105 และจำกกำรศึกษำวันปลูกที ่เหมำะสมก ่อนน้ ำท ่วมและหลังน้ ำลด พบว ่ำ ก ่อนน้ ำท ่วม ข้ำวพันธุ์ชัยนำท 1 และ กข43 เมื่อปลูก วันที่ 7 เมษำยน 2555 ให้ผลผลิตสูงกว่ำเมื่อปลูก 15 มีนำคม และ 4 พฤษภำคม 2555 หลังน้ ำลด ปลูกวันที่ 10 มกรำคม 2555 ให้ผลผลิตสูงกว่ำเมื่อปลูก 10 ธันวำคม 2554 และ 4 กุมภำพันธ์ 2555 กำรขังน้ ำ 5-15 ซม.ช่วยลดระดับควำมเค็ม ลดควำมเป็นกรดของดิน รวมทั้งท ำให้ ต้นข้ำวระยะกล้ำ มีกำรเจริญเติบโตได้ดีขึ้น นอกจำกนี้ พบว่ำ กำรปล่อยเป็ดไล่ทุ่ง จ ำนวน 25 ตัว/พื้นที่ 200 ตร.ม ระยะเวลำ 3 วัน ช่วยควบคุมประชำกรหอยเชอรี่ ในนำลุ่มระยะกล้ำ ได้ดีกว่ำกำรใช้กำกชำ อัตรำ 3 กิโลกรัมต่อไร่ ส่วนกำรผลิตข้ำวในภำคใต้ ซึ่งยังมีผลผลิตเฉลี่ยที่ต่ ำกว่ำภำคอื่นๆ สำเหตุหนึ่งเนื่องมำจำกมีกำรใช้ เทคโนโลยีกำรผลิตที่ค่อนข้ำงน้อย กำรพัฒนำและทดสอบเทคโนโลยีเพื่อเพิ่มผลผลิตและลดต้นทุนกำรผลิตข้ำว ในพื้นที่นี้ สองปีแรกเป็นกำรทดลองเพื่อคัดเลือกเทคโนโลยีที่ดีที่สุด ภำยในศูนย์วิจัยข้ำวพัทลุง เพื่อพัฒนำ สู่แปลงนำเกษตรกร จังหวัดพัทลุง และจังหวัดสงขลำในปีที่สำม ผลกำรทดสอบภำยในศูนย์วิจัยข้ำวพัทลุง ด้ำนอัตรำเมล็ดพันธุ์ พบว่ำ พันธุ์ข้ำวที่ไม่ไวต่อช่วงแสงจะให้ผลผลิตสูงสุดที่อัตรำ 20 กิโลกรัมต่อไร่ และพันธุ์ข้ำว ที่ให้ผลผลิตสูง คือ พันธุ์ปทุมธำนี 1 และกข37 ส่วนพันธุ์ข้ำวที่ไวต่อช่วงแสง อัตรำเมล็ดพันธุ์ 15 กิโลกรัมต่อไร่ ให้ผลผลิตสูงสุดในพันธุ์ข้ำวเฉี้ยงพัทลุง และสังข์หยดพัทลุง ส ำหรับกำรปลูกแบบหว่ำนแห้ง อัตรำเมล็ดพันธุ์ 20 กิโลกรัมต่อไร่ ให้ผลผลิตสูงสุดในข้ำวพันธุ์เล็บนกปัตตำนี และสังข์หยดพัทลุง ส ำหรับระยะปลูกในพันธุ์ข้ำว ไม่ไวต่อช่วงแสง พบว่ำ ระยะปักด ำที่ 20x20 เซนติเมตร ให้ผลผลิตสูงสุด และพันธุ์ข้ำวที่ให้ผลผลิตสูง คือ พิษณุโลก 2 และปทุมธำนี 1 ส่วนพันธุ์ข้ำวที่ไวต่อช่วงแสง ระยะปักด ำที่ 25x25 เซนติเมตร ให้ผลผลิตสูง ในพันธุ์ข้ำวสังข์หยดพัทลุง ส่วนด้ำนกำรลดต้นทุนกำรผลิตด้ำนกำรใช้ปุ๋ย พบว่ำ กำรใช้ปุ๋ยตำมค่ำวิเครำะห์ดิน ช่วยลดต้นทุนกำรผลิตข้ำวได้ 318-750 บำทต่อไร่ จำกกำรใช้ปุ๋ยของเกษตรกรซึ่งมีต้นทุนกำรใช้ปุ๋ย 936-1,368 บำทต่อไร